Mózgowe porażenie dziecięce (MPD) jest jednym z najczęstszych zaburzeń neurologicznych występujących u dzieci na całym świecie. Choroba, która dotyka nie tylko małych pacjentów, ale także ich rodziny, stawiając przed nimi wyjątkowe wyzwania. Jest złożonym schorzeniem, które może mieć wpływ na zdolność dziecka do poruszania się, komunikacji, wykonywania codziennych czynności oraz rozwijania pełnego potencjału. Jednak w obliczu tych wyzwań, istnieją nadzieje na lepsze jutro.
W naszym artykule chcielibyśmy przyjrzeć się roli terapii w kontekście Mózgowego Porażenia Dziecięcego. Ponieważ terapie stanowią kluczowy element wsparcia dla dzieci z MPD i ich rodzin, otwierając drzwi do rozwoju, komunikacji oraz zdrowego, pełnego życia. Wartość terapii jest nieoceniona, ponieważ stanowi fundament dla budowy lepszej przyszłości tych wyjątkowych małych bohaterów i ich bliskich.
Czym jest mózgowe porażenie dziecięce (MDP)?
Pojawia się w następstwie uszkodzenia układu nerwowego na wczesnym etapie rozwojowym np. infekcji ciążowej, niedotlenienia okołoporodowego, krwawienia dokomorowego, przedłużającej się żółtaczki czy zapalenia opon mózgowych w okresie noworodkowym. Współtowarzyszy również wielu zespołom genetycznym, padaczkowym czy wadom wrodzonym u dzieci. Wypadki lub urazy w pierwszych latach życia, w wyniku których dochodzi do trwałego uszkodzenia mózgu również mogą spowodować trwałą niepełnosprawność jaką jest mózgowe porażenie dziecięce.
Diagnoza zostaje postawiona zazwyczaj przez lekarza neurologa dziecięcego, jednak we wczesnym etapie rozwojowym, biorąc pod uwagę zjawisko plastyczności mózgu, dzieci poddaje się obserwacji i intensywnej rehabilitacji a wszelkie nieprawidłowości określa się mianem zaburzeń ośrodkowej koordynacji nerwowej. Mogą one rozwinąć się w kierunku MPDz, ale nie muszą. Jeśli jednak uszkodzenie okazuje się rozległe i możliwości układu nerwowego do przejmowania funkcji struktur uszkodzonych okazują się niewystarczające, stawia się ostateczną diagnozę Mózgowego Porażenia Dziecięcego.
Jakie są objawy mózgowego porażenia dziecięcego?
Objawy uszkodzenia układu nerwowego widoczne są w sferze ruchowej małego dziecka. W badaniu neurologicznym dzieci wykazują nieprawidłowe odruchy, w badaniu zawieszeń wg Vojty prezentują nieprawidłowe reakcje ciała w większości prób, mogą pojawić się również objawy neurologiczne takie jak oczopląs, drżenia, „tiki” nerwowe itp. Lekarz neurolog zleca wtedy dodatkowe badania obrazowe: USG przezciemiączkowe, EEG i/lub rezonans magnetyczny w celu poszerzenia diagnostyki.
Jest to zespół zaburzeń, o różnych formach i stopniu nasilenia objawów. Każde dziecko z diagnozą MPDz jest inne, nie określa ona stopnia niepełnosprawności dziecka. W zależności od rodzaju uszkodzenia i dominującego patologicznego napięcia mięśniowego pacjenci mogą prezentować ekstremalnie wzmożone (spastyczność) lub obniżone napięcie mięśniowe (atetoza), a także dyskinezę. Największa grupą mózgowego porażenia jest postać spastyczna (80-90%), natomiast często możemy spotkać również postaci mieszane.
Kiedy warto zgłosić się do specjalisty?
Do specjalisty fizjoterapii dziecięcej należy zgłosić się, kiedy dzidziuś:
- pręży się, odgina, przyjmuje pozycję „ekstremalnie odgiętego banana”,
- nie potrafi ustabilizować się w pozycji leżeniu na plecach, prostuje nadmiernie nogi, krzyżuje je, ustawia w pozycji nożyc,
- podnosi głowę w leżeniu na brzuchu wykorzystując ekstremalny wyprost głowy i grzbietu jednocześnie nie korzystając z podporu na przedramionach lub nie podejmując próby wysuwania rąk spod klatki piersiowej,
- ma zaciśnięte pięści, ciężko wykonać u takiego malucha pielęgnację w okolicy szyi, pach, dłoni, w zgięciach łokci, ciężko wyprostować rączki,
- używa jedynie jednej rączki, obraca głowę jedynie w jedną stronę, wkłada tylko jedną rączkę do buzi, wchodzi w ciągłą asymetrię zarówno na plecach jak i w podporze na brzuchu,
- ma duże napięcie w okolicy stawów biodrowych, ciężko zmienić mu pieluszkę, odwieźć biodra na zewnątrz, wykonać pielęgnację w okolicy pachwin,
- poprzez odgięcie we wczesnym etapie rozwojowym potrafi wykonać „przerzut bokiem” z pleców na brzuch lub/i odwrotnie,
- ma problemy z wypróżnianiem, nadmiernym ulewaniem, kolkami, refluksem,
- leży na podłożu na plecach, nie podnosi do góry rączek ani nóg, nie podnosi głowy w żadnej pozycji,
- przelewa się przez ręce, nie wykazuje żadnej chęci do pracy przeciwko grawitacji,
- ma dziwne drżenia rąk i nóg, oczopląs, mocno zezuje,
- „zastyga” nagle, ma momenty „zawieszenia” po czym wybucha przeraźliwym płaczem,
Rodzajów terapii stosowane w MPD
Terapie stosowane w mózgowym porażeniu dziecięcym obejmują szeroki zakres działań, które mają na celu poprawę funkcji fizycznych, komunikacyjnych i społecznych dzieci z MPD. Najważniejsze rodzaje terapii to:
- Fizjoterapia: Fizjoterapeuci pracują nad poprawą siły mięśniowej, ruchomości stawów i koordynacji ruchowej. Ćwiczenia fizyczne pomagają dzieciom z MPD w utrzymaniu jak najlepszej sprawności fizycznej.
- Terapia zajęciowa: Terapeuci zajęciowi skupiają się na rozwijaniu umiejętności praktycznych, takich jak jedzenie, ubieranie się i samoobsługa. Pomagają dzieciom w codziennych czynnościach, które mogą sprawiać trudności.
- Terapia mowy: Logopedzi pomagają dzieciom w rozwijaniu umiejętności komunikacji. To kluczowe, ponieważ niektóre dzieci z MPD mogą mieć trudności z wymawianiem słów lub rozumieniem mowy.
- Terapia behawioralna: Terapeuci behawioralni zajmują się problemami behawioralnymi, które mogą występować u dzieci z MPD, pomagając im radzić sobie z trudnymi zachowaniami.
- Terapia neurologopedyczna: Neurologopedzi specjalizują się w rozwijaniu umiejętności związanych z poborem i obróbką pokarmu doustnie (co ważne, u dzieci na PEG również, w wielu sytuacjach, można pracować nad funkcją przełykania i karmienia doustnego). Wspierają także okolicę orofacjalną – mięśniowo i sensorycznie. Często są pomocni w rozwijaniu umiejętności komunikacyjnych u dzieci z zaburzeniami neurologicznymi, w tym MPD.
- Osteopatia: Osteopaci pracują nad poprawą funkcji układu mięśniowo-szkieletowego i ogólnego komfortu fizycznego dzieci z MPD, co może wpłynąć pozytywnie na ich funkcjonowanie..
Fizjoterapia w mózgowym porażeniu dziecięcym
Fizjoterapia to forma terapii skoncentrowana na poprawie funkcji ruchowych oraz ogólnego komfortu pacjenta poprzez stosowanie różnorodnych technik. W kontekście mózgowego porażenia dziecięcego (MPD), fizjoterapia jest niezwykle istotnym elementem leczenia.
Nadrzędną rolą fizjoterapii jest zapewnienie dziecku jak największej samodzielności w życiu codziennym. Dbanie o jak najlepszą jakość ruchu oraz możliwie jak najbardziej ograniczyć skutki niepełnosprawności. Fizjoterapeuta jest również pewnego rodzaju drogowskazem, gdzie i do kogo się udać, aby wspólnie osiągnąć jak najlepsze efekty terapeutyczne. Ściśle współpracuje również z rodzicami, przekazując wskazówki terapeutyczne i motywując ich do działania w domu.
Cele fizjoterapii w MDP
Poprawa sprawności ruchowej: Fizjoterapeuci pracują nad zwiększeniem siły mięśniowej, elastyczności stawów i ogólnej ruchliwości u dzieci z MPD. Dzięki temu pacjenci mogą lepiej kontrolować swoje ciała i wykonywać codzienne czynności.
Zmniejszenie bólu: Fizjoterapia może pomóc w zmniejszeniu bólu wynikającego z napiętych mięśni czy nieprawidłowego obciążenia stawów, co jest często obecne u dzieci z MPD.
Poprawa równowagi i koordynacji: Poprzez odpowiednie ćwiczenia, fizjoterapeuci pomagają w rozwijaniu zdolności do utrzymywania równowagi i koordynacji ruchowej, co ma istotne znaczenie dla samodzielności dziecka.
Zwiększenie niezależności: Fizjoterapia ma na celu zwiększenie niezależności dziecka w wykonywaniu codziennych czynności, takich jak chodzenie, wstawanie czy korzystanie z toalety.
Korzyści wynikających z fizjoterapii u dzieci z MPD
Przynosi wiele korzyści dzieciom z mózgowym porażeniem dziecięcym (MPD). Poprawiając sprawność ruchową, fizjoterapia umożliwia dzieciom pełniejsze uczestnictwo w życiu codziennym oraz zwiększa ich niezależność. Dzięki odpowiednim ćwiczeniom i terapiom manualnym, dzieci mogą poprawić swoją jakość życia, minimalizować ryzyko powikłań związanych z nieprawidłowym obciążeniem ciała.
Pozwala korzystać z wsparcia psychologicznego ze strony terapeutów, co przyczynia się do lepszego radzenia sobie z wyzwaniami związanymi z MPD. Fizjoterapia stanowi istotny składnik kompleksowego podejścia do leczenia , dając dzieciom nadzieję na poprawę ich zdolności funkcjonalnych i jakości życia.
Neurologopedia w mózgowym porażeniu dziecięcym
Neurologopedia jest istotnym elementem terapii dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym (MPD), koncentrującym się na poprawie komunikacji i funkcji językowych. Jej celem jest nie tylko usprawnienie procesu mówienia, ale także ułatwienie oddychania i połykania, co ma kluczowe znaczenie dla zdrowia i jakości życia pacjentów.
Poprzez różnorodne terapie mowy, oddechu i połykania, neurologopedia pomaga dzieciom z MPD w rozwijaniu umiejętności komunikacji, co z kolei wpływa na ich samodzielność i integrację społeczną. Dzięki neurologopedii dzieci z MPD mogą osiągnąć większą pewność siebie w wyrażaniu myśli i potrzeb, co przekłada się na lepszą jakość życia i możliwość pełniejszego uczestniczenia w społeczeństwie.
Korzyści wynikające z neurologopedii u dzieci z MPD
Neurologopedia odgrywa kluczową rolę w procesie leczenia dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym (MPD) poprzez dostarczanie wielu korzyści, zarówno w zakresie komunikacji, jak i ogólnego dobrostanu pacjenta. Oto niektóre z głównych korzyści wynikających z neurologopedii u dzieci z MPD:
- Poprawa komunikacji: Neurologopedia pomaga dzieciom z MPD rozwijać umiejętności komunikacyjne, co umożliwia im wyrażanie myśli, uczuć i potrzeb. To z kolei zwiększa ich niezależność i integrację społeczną.
- Usprawnienie mowy: Dzięki specjalistycznym terapiom mowy neurologopedia pomaga dzieciom z MPD w poprawie artykulacji, płynności mowy i wydolności oddechowej podczas mówienia.
- Wsparcie w trudnościach z połykaniem: W przypadku dzieci z MPD, które mogą mieć problemy z połykaniem, neurologopedzi pomagają w opracowaniu strategii i technik poprawiających ten proces, co zwiększa bezpieczeństwo żywienia.
- Podnoszenie samooceny: Poprawa zdolności do komunikacji i porozumiewania się z otoczeniem przyczynia się do zwiększenia samooceny dzieci z MPD. To może prowadzić do większej pewności siebie i poczucia własnej wartości.
- Zwiększenie integracji społecznej: Poprawa umiejętności komunikacyjnych umożliwia dzieciom z MPD aktywne uczestniczenie w życiu społecznym, co wpływa na ich jakość życia oraz budowanie relacji z rówieśnikami.
- Wsparcie dla rodziców i opiekunów: Neurologopedzi nie tylko pracują z dziećmi, ale także uczą rodziców i opiekunów skutecznych strategii komunikacyjnych, co może poprawić jakość życia całej rodziny.
Korzyści wynikające z neurologopedii u dzieci z MPD
Neurologopedia jest istotnym elementem terapii dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym (MPD), koncentrującym się na poprawie komunikacji i funkcji językowych. Jej celem jest nie tylko usprawnienie procesu mówienia, ale także ułatwienie oddychania i połykania, co ma kluczowe znaczenie dla zdrowia i jakości życia pacjentów.
Poprzez różnorodne terapie mowy, oddechu i połykania, neurologopedia pomaga dzieciom z MPD w rozwijaniu umiejętności komunikacji, co z kolei wpływa na ich samodzielność i integrację społeczną. Dzięki neurologopedii dzieci z MPD mogą osiągnąć większą pewność siebie w wyrażaniu myśli i potrzeb, co przekłada się na lepszą jakość życia i możliwość pełniejszego uczestniczenia w społeczeństwie.
Turnusy rehabilitacyjne w mózgowym porażeniu dziecięcym
Turnusy rehabilitacyjne to okres, podczas którego dzieci z MPD uczestniczą w intensywnych programach terapeutycznych. To nie tylko czas intensywnej pracy, ale także okazja do odkrywania nowych możliwości i rozwijania umiejętności życiowych. W trakcie turnusów dzieci są pod opieką doświadczonych specjalistów, co pozwala na spersonalizowany i skoncentrowany program terapeutyczny.
Głównym celem turnusów rehabilitacyjnych jest poprawa jakości życia dzieci z MPD. W ramach tych programów dąży się do osiągnięcia wielu konkretnych celów, takich jak poprawa funkcji motorycznych. Dzieci uczestniczące w turnusach rehabilitacyjnych mają okazję do intensywnych ćwiczeń fizjoterapeutycznych, które wspierają rozwój i umożliwiają bardziej samodzielne poruszanie się. Dodatkowo, turnusy te skupiają się na wspomaganiu komunikacji. Specjalistyczne programy neurologopedyczne pomagają dzieciom w lepszym porozumiewaniu się z otoczeniem.
To także okres wsparcia psychologicznego dla dzieci i ich rodzin, gdzie można dzielić się doświadczeniami i uczyć się radzenia sobie z wyzwaniami związanymi z MPD. Ponadto, dzieci uczą się podczas tych turnusów wielu nowych umiejętności, co pozwala im być bardziej niezależnymi i samodzielniejszymi.
